Ο Μάικλ Μουρ είναι μια κινούμενη αντίφαση: Ένας υπέρβαρος 55άρης, βγάλμενος θαρρείς κατευθείαν από την Αμερική της υπερκατανάλωσης, ο οποίος τα βάζει με αυτήν ακριβώς την υπερφυσική... φύση της πατρίδας του. Ένας χοντροκομμένος αλλά ιδεολόγος σκηνοθέτης, που τώρα τα βάζει με τον ίδιο τον καπιταλισμό.
Συνέντευξη στο Γιάννη Ζουμπουλάκη
Δεν χρειάζεται παρά μια ματιά στο τρέιλερ της τελευταίας ταινίας του Μάικλ Μουρ "Καπιταλισμός: Ιστορία ενός Έρωτα" ("Capitalism: A Love Story") για να καταλάβεις αμέσως το κλίμα της. Αυτή τη φορά ο άσπονδος εχθρός του Τζωρτζ Μπους Τζούνιορ και της Αμερικανικής Δεξιάς αναζητεί τα αίτια που οδήγησαν στην παγκόσμια οικονομική κρίση και ταυτοχρόνως επιρρίπτει ευθύνες στην Αμερικανική Γερουσία που επέτρεψε να την "σκαπουλάρουν" οι υπεύθυνοι "της μεγαλύτερης ληστείας στην ιστορία των ΗΠΑ" - όπως την αποκαλεί. Ποιοι είναι οι υπεύθυνοι? Οι τράπεζες, οι εταιρείες κολοσσοί, το χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, τα σαΐνια της Γουόλ Στριτ...
Ως συνήθως, ο φακός του Μουρ τρυπώνει σε απίστευτα σημεία, με το ίδιο το σκηνοθέτη να κλέβει την παράσταση με το γνώριμο λαϊκισμό, το απαράμιλλο θράσος αλλά και το χιούμορ του. Μια εικοσαετία μετά το "Roger and Me" (που αναφερόταν στη σειρά απολύσεων στην αυτοκινητοβιομηχανία General Motors) o Μουρ επιστρέφει με ένα θέμα που έχει εξετάσει ξανά στην καριέρα του: την καταστροφική επιρροή της καπιταλιστικής κυριαρχίας πάνω στην καθημερινότητα των Αμερικανών πολιτών. Από την μέση Αμερική ως την πηγή εξουσίας Γουάσινγκτον και το παγκόσμιο οικονομικό κέντρο Μανχάταν, ο Μουρ θα μας οδηγήσει πάλι σε "ευαίσθητα" μονοπάτια. Ο σκηνοθέτης που τα έβαλε με την οπλοχρησία στις ΗΠΑ ("Ακήρυχτος Πόλεμος"), έγινε το σπυρί στα πισινά του Τζωρτζ Μπους
Στην οθόνη ο Μάικλ Μουρ παραμένει ένας υπέρβαρος και ατημέλητος 55άρης που κυκλοφορεί με καπελάκι του μπέιζμπολ και τα πουκάμισα έξω από τα παντελόνια και με ωμές ερωτήσεις προσπαθεί να εισχωρήσει βαθιά μέσα στην ουσία των ζητημάτων με τα οποία καταπιάνεται. Στο τηλέφωνο, μέσω του οποίου επικοινωνήσαμε, ακουγότας ορεξάτος, ήρεμος και έτοιμος να υποστηρίξει με κάθε τρόπο τις απόψεις του. Σπάει τον πάγο με ένα "όπα" στα ελληνικά και ξεκινάμε
Πιστεύετε ότι οι ταινίες σας, τα ντοκιμαντέρ όπως ο "Ακήρυχτος Πόλεμος", το "Φαρενάιτ 9/11 " και τώρα το "Καπιταλισμός: Μια ιστορία Αγάπης" έχουν αποτελέσματα στην Αμερικανική κοινωνία? Με άλλα λόγια, πιάνουν τόπο οι προσπάθειές σας?
Κρίνοντας από τα e-mails που δέχομαι σε καθημερινή βάση, βλέπω ενα κόσμο πολύ συγκινημένο αλλά και υποψιασμένο. Με τον "Καπιταλισμό" έχω κάνει περιοδεία σε ολόκληρη την Αμερική και παρακολουθώ τον κόσμο που βγαίνει από τις αίθουσες, κυριολεκτικά με δάκρυα στα μάτια. Ξέρω λοιπόν από πρώτο χέρι ότι το έργο μου επηρεάζει το κοινό μου. Σχετικά τώρα με το αν μια ταινία μου μπορεί να ασκήσει επιρροή και να επιφέρει αλλαγές, πιθανόν να γνωρίζετε ότι εμείς οι Αμερικάνοι δεν ανανεωνόμαστε και τόσο εύκολα. Δεν κινούμαστε με γρήγορους ρυθμούς όταν αποφασίζουμε να προβούμε σε αλλαγές. Πάρτε για παράδειγμα τον Μπάρακ Ομπάμα και το πόσο καθυστέρησε να πάρει μιαν απόφαση για τον πόλεσμο στο Αφγανιστάν.
Πήρε λίγο χρόνο παραπάνω από όσο θα έπρεπε, θέλετε να πείτε?
Πήρε πολύ παραπάνω χρόνο από όσο θα έπρεπε, διότι σε αυτό το σύστημα έχει μάθει να ζει και να φέρεται ο Αμερικανός πολίτης. Αυτή άλλωστε είναι η νέα ιδέα που θέλησα να περάσω στον Αμερικανικό λαό με τον "Καπιταλισμό": το καπιταλιστικό σύστημα ίσως τελικά να μην είναι και τόσο καλή ιδέα. Ίσως να έχει φτάσει τελικά η ώρα της αναθεώρησης, η ώρα να σκεφτούμε κάπως διαφορετικά. Κανείς δεν το είχε σκεφτεί ως τώρα. Από τη στιγμή που ξέσπασε η οικονομική κρίση στην Αμερική πέρυσι, δεν υπήρξε ούτε ένα τηλεοπτικό σόου που να αναφέρθηκε στο αυτονόητο: ίσως τελικά το ίδιο το σύστημα του καπιταλισμού να μην είναι το σωστό.
Η αλλαγή του συστήματος στο οποίο στηρίζεται η οικονομία μιας χώρας επι χρόνια δεν είναι και τόσο εύκολη υπόθεση να γίνει από την μια μέρα στην άλλη, έτσι δεν είναι?
Ασφαλώς και δεν είναι. Κάθε αλλαγή είναι δύσκολη. Για φανταστείτε όμως την εποχή των σκλάβων. Ποιος θα μπορούσε τότε να φανταστεί ότι κάποια στιγμή το σύστημα της σκλαβιάς θα σταματούσε? Επί εκατοντάδες χρόνια το σύστημα της σκλαβιάς ήταν τόσο ισχυρό στη χώρα μου, που το να προσπαθούσε κάποιος να το σταματήσει θα ήταν σαν να ήθελε να γκρεμίσει την οικονομία. Η αμερικανική οικονομία στηριζόταν στους σκλάβους. Ο λόγος που αυτή η χώρα έγινε ισχυρή ήταν η σκλαβιά. Γιατί σκλαβιά τι σημαίνει? Τζάμπα εργατικά χέρια. Με άλλα λόγια η Αμερική μας χτίστηκε στην πλάτη των σκλάβων. Το ίδιο και η οικονομία της. Επομένως θα συμφωνήσω ότι είναι δύσκολο να αλλάξει μια κατάσταση, αλλά εδώ δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Δεν υπάρχει άλλη ηθική επιλογή. Πρέπει να γίνει το σωστό.
Σας έχουμε δει σε δύσκολες καταστάσεις στα ντοκιμανταίρ σας. Η σκηνή με τον Τσάρλτον Ίστον στον "Ακήρυχτο Πόλεμο" έχει γράψει ιστορία, το ίδιο και κάποιες συνομιλίες σας με εκπροσώπους της Γερουσίας στο "Φαρενάιτ 9/11". Υπάρχουν ακραία περιστατικά που αποφασίσατε να μην παρουσιάσετε στις ταινίες σας?
Μμμ... Θα πρέπει να το σκεφτώ αυτό. Έτσι όπως με ρωτάτε η απάντηση είναι όχι. Δεν μπορώ να θυμηθώ κάποιο.
Θεωρείστε ένας από τους πιο αναγνωρίσιμους ντοκιμανταιρίστες του κόσμου, αν όχι ο πιο αναγνωρίσιμος. Αυτό βοηθά τις έρευνές σας ή σε ορισμένες περιπτώσεις αποτελεί εμπόδιο?
Και τα δύο. Βοηθά όμως περισσότερο, παρά δυσκολεύει. Δυσκολεύομαι να πάρω συνεντεύξεις από εκεί που θέλω, διότι τα διευθύνοντα στελέχη επιχειρήσεων και οι πολιτικοί - που είναι οι βασικοί μου στόχοι - φοβούνται πια να μου μιλήσουν. Ακριβώς όμως επειδή είμαι γνωστός στον κοσμάκη, ο κοσμάκης μου στέλνει πράγματα μόνος του: ιδέες, ντοκουμέντα, ιστορίες. Και έτσι μπορώ να ξέρω ότι, για παράδειγμα, υπάρχουν πιλότοι στην Αμερική που αγοράζουν τρόφιμα με κουπόνια. Γιατί ο πιλότος αυτός θα καθήσει δίπλα μου και θα μου μιλήσει. Και ξέρει ότι θα το ακούσω. Γιατί όποιος έχει υπόψη του τον κορμό, το σώμα όπως λέμε, της δουλειάς μου τα τελευταία 20 χρόνια ξέρει ότι ενδιαφέρομαι πραγματικά.
Όταν αρχίσατε να γυρίζετε ντοκιμανταίρ πριν από 20 και παραπάνω χρόνια ήταν στόχος σας να αλλάξετε κάποια πράγματα ή αυτό που θέλατε ήταν απλώς να πετύχετε στο συγκεκριμένο χώρο, όπως άλλωστε το καταφέρατε?
Για να είμαι ειλικρινής, ανέκαθεν μισούσα τα ντοκιμανταίρ, επομένως όταν γύρισα το πρώτο ντοκιμανταίρ μου το γύρισα σαν αντι-ντοκιμανταίρ. Και χωρίς να το ξέρω εκείνη την εποχή, αποφάσισα να ακολουθήσω ένα διαφορετικό στυλ, συγκριτικά με το τι γυριζόταν εκείνη την εποχή. Το κίνητρο μου τότε ήταν αυτό που έκανε η General Motors στη γενετειρά μου στο Μίσιγκαν. Πρωταρχικός στόχος μου όμως ήταν η ταινία να ειναιθ καλή. Διότι αν μια ταινία δεν είναι καλή, το μήνυμα της δεν θα περάσει ποτέ. Επομένως, αυτο που πάντα με ανησυχεί είναι να κάνω καλά τη δουλειά του σκηνοθέτη. Γιατί σε ό,τι αφορά στην πολιτική, βρίσκεται εκ του φυσικού μέσα μου και ξέρω πολύ καλά πως θα το χειριστώ. Εκεί δεν θα χρειαστώ ποτέ βοήθεια. Ως κινηματογραφιστής όμως έχω μια ευθύνη. Γιατί όταν ζητώ από σένα να ξοδέψεις 10 δολάρια και να πας στην αίθουσα για να δεις κάτι που έχω κάνει, θέλω να είμαι σίγουρος ότι βγαίνοντας από την αίθουσα θα πεις "αυτή ήταν η καλύτερη ταινία που είδα φέτος".
Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο σκηνοθέτη ντοκιμανταίρ και στον ρεπόρτερ? Πολλές φορές, παρακολουθώντας ταινίες σας, διακρίνουμε τη ματιά ενός ρεπόρτερ.
Ξέρετε, ποτέ μου δεν τελείωσα το κολλέγιο, άντεξα μόλις μία χρονιά στο τοπικό πανεπιστήμιο. Πάντα όμως με ενδιέφερε η δημοσιογραφία. Είχα ήδη εκδώσει την πρώτη μου εφημερίδα στο δημοτικό ακόμη, όταν ήμουν 10 χρονών. Την έκλεισε η διεύθυνση του σχολείου. Έβγαλα καινούρια εφημερίδα στα 12 και την έκλεισε επίσης το σχολείο. Και έβγαλα μια τρίτη στα 14, την οποία έκλεισε η εκκλησία. Συνεπώς, το ενδιαφέρον μου για τη δημοσιογραφία ξεκινά από παλιά. Σήμερα θεωρώ ότι οι ταινίες μου είναι αυτό που θα πρέπει να είναι η δημοσιογραφία. Η δημοσιογραφία θα πρέπει να σταματήσει να κοροϊδεύει τον κόσμο χρησιμοποιώντας ως επιχείρημα την αντικειμενικότητα. Δεν είστε αντικειμενικοί. Είστε άνθρωποι. Έχετε συναισθήματα, ιδέες, σκέψεις και μια μεγάλη ευθύνη: να πείτε την αλήθεια με το να δώσετε τα γεγονότα με το σωστό τρόπο. Με άλλα λόγια, πρέπει να πείτε στον κόσμο την ιστορία. Και αυτό κάνω εγώ. Θα ήθελα περισσότεροι να κάνουν αυτό που κάνω εγώ.
Κλείνοντας, θα ήθελα να μάθω αν ποτέ νιώθετε φόβο.
Θα σας πω μια ιστορία που άκουσα προσφάτως από ένα συγγραφέα που μιλούσε για τη γιαγιά του και το πως προσπαθούσε να σωθεί από το Ολοκαύτωμα. Πέθαινε της πείνας όταν ένας αγρότης της προσέφερε κατάλυμα. Της έδωσαν να φάει χοιρινό. Είχε να φάει μέρες αλλά, όντας ****α, δεν της το επέτρεπε η θρησκεία της. Όταν το έμαθε ο εγγονός της, ο συγγραφέας, δεν το πίστευε. "Αρνήθηκες να φας με την πιθανότητα να πεθάνεις? Μα ο στόχος σου ήταν να ζήσεις!" της είπε. Και εκείνη του απάντησε: "Ποιος ο λόγος να ζήσεις αν δεν ζήσεις για αυτό που πιστεύεις?". Με άλλα λόγια, ναι, φοβάμαι. Πάντα. Δεν θα πιστεύατε πόσο. Αλλά πρέπει να κάνω αυτό που πρέπει να κάνω παίρνοντας τα ρίσκα μου. Ειδάλλως δεν θα είχε νόημα.
Στην οθόνη πάντως δεν δείχνετε να φοβάστε καθόλου...
Τότε φαντάζομαι ότι είμαι και καλός ηθοποιός.
Η ταινία "Καπιταλισμός: Ιστορία ενός έρωτα" θα προβάλλεται στην Ελλάδα από τις 10 Δεκεμβρίου.
ΒΗΜΑgazino, 6 Δεκεμβρίου 2009.
Συνέντευξη στο Γιάννη Ζουμπουλάκη
Δεν χρειάζεται παρά μια ματιά στο τρέιλερ της τελευταίας ταινίας του Μάικλ Μουρ "Καπιταλισμός: Ιστορία ενός Έρωτα" ("Capitalism: A Love Story") για να καταλάβεις αμέσως το κλίμα της. Αυτή τη φορά ο άσπονδος εχθρός του Τζωρτζ Μπους Τζούνιορ και της Αμερικανικής Δεξιάς αναζητεί τα αίτια που οδήγησαν στην παγκόσμια οικονομική κρίση και ταυτοχρόνως επιρρίπτει ευθύνες στην Αμερικανική Γερουσία που επέτρεψε να την "σκαπουλάρουν" οι υπεύθυνοι "της μεγαλύτερης ληστείας στην ιστορία των ΗΠΑ" - όπως την αποκαλεί. Ποιοι είναι οι υπεύθυνοι? Οι τράπεζες, οι εταιρείες κολοσσοί, το χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, τα σαΐνια της Γουόλ Στριτ...
Ως συνήθως, ο φακός του Μουρ τρυπώνει σε απίστευτα σημεία, με το ίδιο το σκηνοθέτη να κλέβει την παράσταση με το γνώριμο λαϊκισμό, το απαράμιλλο θράσος αλλά και το χιούμορ του. Μια εικοσαετία μετά το "Roger and Me" (που αναφερόταν στη σειρά απολύσεων στην αυτοκινητοβιομηχανία General Motors) o Μουρ επιστρέφει με ένα θέμα που έχει εξετάσει ξανά στην καριέρα του: την καταστροφική επιρροή της καπιταλιστικής κυριαρχίας πάνω στην καθημερινότητα των Αμερικανών πολιτών. Από την μέση Αμερική ως την πηγή εξουσίας Γουάσινγκτον και το παγκόσμιο οικονομικό κέντρο Μανχάταν, ο Μουρ θα μας οδηγήσει πάλι σε "ευαίσθητα" μονοπάτια. Ο σκηνοθέτης που τα έβαλε με την οπλοχρησία στις ΗΠΑ ("Ακήρυχτος Πόλεμος"), έγινε το σπυρί στα πισινά του Τζωρτζ Μπους
Στην οθόνη ο Μάικλ Μουρ παραμένει ένας υπέρβαρος και ατημέλητος 55άρης που κυκλοφορεί με καπελάκι του μπέιζμπολ και τα πουκάμισα έξω από τα παντελόνια και με ωμές ερωτήσεις προσπαθεί να εισχωρήσει βαθιά μέσα στην ουσία των ζητημάτων με τα οποία καταπιάνεται. Στο τηλέφωνο, μέσω του οποίου επικοινωνήσαμε, ακουγότας ορεξάτος, ήρεμος και έτοιμος να υποστηρίξει με κάθε τρόπο τις απόψεις του. Σπάει τον πάγο με ένα "όπα" στα ελληνικά και ξεκινάμε
Πιστεύετε ότι οι ταινίες σας, τα ντοκιμαντέρ όπως ο "Ακήρυχτος Πόλεμος", το "Φαρενάιτ 9/11 " και τώρα το "Καπιταλισμός: Μια ιστορία Αγάπης" έχουν αποτελέσματα στην Αμερικανική κοινωνία? Με άλλα λόγια, πιάνουν τόπο οι προσπάθειές σας?
Κρίνοντας από τα e-mails που δέχομαι σε καθημερινή βάση, βλέπω ενα κόσμο πολύ συγκινημένο αλλά και υποψιασμένο. Με τον "Καπιταλισμό" έχω κάνει περιοδεία σε ολόκληρη την Αμερική και παρακολουθώ τον κόσμο που βγαίνει από τις αίθουσες, κυριολεκτικά με δάκρυα στα μάτια. Ξέρω λοιπόν από πρώτο χέρι ότι το έργο μου επηρεάζει το κοινό μου. Σχετικά τώρα με το αν μια ταινία μου μπορεί να ασκήσει επιρροή και να επιφέρει αλλαγές, πιθανόν να γνωρίζετε ότι εμείς οι Αμερικάνοι δεν ανανεωνόμαστε και τόσο εύκολα. Δεν κινούμαστε με γρήγορους ρυθμούς όταν αποφασίζουμε να προβούμε σε αλλαγές. Πάρτε για παράδειγμα τον Μπάρακ Ομπάμα και το πόσο καθυστέρησε να πάρει μιαν απόφαση για τον πόλεσμο στο Αφγανιστάν.
Πήρε λίγο χρόνο παραπάνω από όσο θα έπρεπε, θέλετε να πείτε?
Πήρε πολύ παραπάνω χρόνο από όσο θα έπρεπε, διότι σε αυτό το σύστημα έχει μάθει να ζει και να φέρεται ο Αμερικανός πολίτης. Αυτή άλλωστε είναι η νέα ιδέα που θέλησα να περάσω στον Αμερικανικό λαό με τον "Καπιταλισμό": το καπιταλιστικό σύστημα ίσως τελικά να μην είναι και τόσο καλή ιδέα. Ίσως να έχει φτάσει τελικά η ώρα της αναθεώρησης, η ώρα να σκεφτούμε κάπως διαφορετικά. Κανείς δεν το είχε σκεφτεί ως τώρα. Από τη στιγμή που ξέσπασε η οικονομική κρίση στην Αμερική πέρυσι, δεν υπήρξε ούτε ένα τηλεοπτικό σόου που να αναφέρθηκε στο αυτονόητο: ίσως τελικά το ίδιο το σύστημα του καπιταλισμού να μην είναι το σωστό.
Η αλλαγή του συστήματος στο οποίο στηρίζεται η οικονομία μιας χώρας επι χρόνια δεν είναι και τόσο εύκολη υπόθεση να γίνει από την μια μέρα στην άλλη, έτσι δεν είναι?
Ασφαλώς και δεν είναι. Κάθε αλλαγή είναι δύσκολη. Για φανταστείτε όμως την εποχή των σκλάβων. Ποιος θα μπορούσε τότε να φανταστεί ότι κάποια στιγμή το σύστημα της σκλαβιάς θα σταματούσε? Επί εκατοντάδες χρόνια το σύστημα της σκλαβιάς ήταν τόσο ισχυρό στη χώρα μου, που το να προσπαθούσε κάποιος να το σταματήσει θα ήταν σαν να ήθελε να γκρεμίσει την οικονομία. Η αμερικανική οικονομία στηριζόταν στους σκλάβους. Ο λόγος που αυτή η χώρα έγινε ισχυρή ήταν η σκλαβιά. Γιατί σκλαβιά τι σημαίνει? Τζάμπα εργατικά χέρια. Με άλλα λόγια η Αμερική μας χτίστηκε στην πλάτη των σκλάβων. Το ίδιο και η οικονομία της. Επομένως θα συμφωνήσω ότι είναι δύσκολο να αλλάξει μια κατάσταση, αλλά εδώ δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Δεν υπάρχει άλλη ηθική επιλογή. Πρέπει να γίνει το σωστό.
Σας έχουμε δει σε δύσκολες καταστάσεις στα ντοκιμανταίρ σας. Η σκηνή με τον Τσάρλτον Ίστον στον "Ακήρυχτο Πόλεμο" έχει γράψει ιστορία, το ίδιο και κάποιες συνομιλίες σας με εκπροσώπους της Γερουσίας στο "Φαρενάιτ 9/11". Υπάρχουν ακραία περιστατικά που αποφασίσατε να μην παρουσιάσετε στις ταινίες σας?
Μμμ... Θα πρέπει να το σκεφτώ αυτό. Έτσι όπως με ρωτάτε η απάντηση είναι όχι. Δεν μπορώ να θυμηθώ κάποιο.
Θεωρείστε ένας από τους πιο αναγνωρίσιμους ντοκιμανταιρίστες του κόσμου, αν όχι ο πιο αναγνωρίσιμος. Αυτό βοηθά τις έρευνές σας ή σε ορισμένες περιπτώσεις αποτελεί εμπόδιο?
Και τα δύο. Βοηθά όμως περισσότερο, παρά δυσκολεύει. Δυσκολεύομαι να πάρω συνεντεύξεις από εκεί που θέλω, διότι τα διευθύνοντα στελέχη επιχειρήσεων και οι πολιτικοί - που είναι οι βασικοί μου στόχοι - φοβούνται πια να μου μιλήσουν. Ακριβώς όμως επειδή είμαι γνωστός στον κοσμάκη, ο κοσμάκης μου στέλνει πράγματα μόνος του: ιδέες, ντοκουμέντα, ιστορίες. Και έτσι μπορώ να ξέρω ότι, για παράδειγμα, υπάρχουν πιλότοι στην Αμερική που αγοράζουν τρόφιμα με κουπόνια. Γιατί ο πιλότος αυτός θα καθήσει δίπλα μου και θα μου μιλήσει. Και ξέρει ότι θα το ακούσω. Γιατί όποιος έχει υπόψη του τον κορμό, το σώμα όπως λέμε, της δουλειάς μου τα τελευταία 20 χρόνια ξέρει ότι ενδιαφέρομαι πραγματικά.
Όταν αρχίσατε να γυρίζετε ντοκιμανταίρ πριν από 20 και παραπάνω χρόνια ήταν στόχος σας να αλλάξετε κάποια πράγματα ή αυτό που θέλατε ήταν απλώς να πετύχετε στο συγκεκριμένο χώρο, όπως άλλωστε το καταφέρατε?
Για να είμαι ειλικρινής, ανέκαθεν μισούσα τα ντοκιμανταίρ, επομένως όταν γύρισα το πρώτο ντοκιμανταίρ μου το γύρισα σαν αντι-ντοκιμανταίρ. Και χωρίς να το ξέρω εκείνη την εποχή, αποφάσισα να ακολουθήσω ένα διαφορετικό στυλ, συγκριτικά με το τι γυριζόταν εκείνη την εποχή. Το κίνητρο μου τότε ήταν αυτό που έκανε η General Motors στη γενετειρά μου στο Μίσιγκαν. Πρωταρχικός στόχος μου όμως ήταν η ταινία να ειναιθ καλή. Διότι αν μια ταινία δεν είναι καλή, το μήνυμα της δεν θα περάσει ποτέ. Επομένως, αυτο που πάντα με ανησυχεί είναι να κάνω καλά τη δουλειά του σκηνοθέτη. Γιατί σε ό,τι αφορά στην πολιτική, βρίσκεται εκ του φυσικού μέσα μου και ξέρω πολύ καλά πως θα το χειριστώ. Εκεί δεν θα χρειαστώ ποτέ βοήθεια. Ως κινηματογραφιστής όμως έχω μια ευθύνη. Γιατί όταν ζητώ από σένα να ξοδέψεις 10 δολάρια και να πας στην αίθουσα για να δεις κάτι που έχω κάνει, θέλω να είμαι σίγουρος ότι βγαίνοντας από την αίθουσα θα πεις "αυτή ήταν η καλύτερη ταινία που είδα φέτος".
Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο σκηνοθέτη ντοκιμανταίρ και στον ρεπόρτερ? Πολλές φορές, παρακολουθώντας ταινίες σας, διακρίνουμε τη ματιά ενός ρεπόρτερ.
Ξέρετε, ποτέ μου δεν τελείωσα το κολλέγιο, άντεξα μόλις μία χρονιά στο τοπικό πανεπιστήμιο. Πάντα όμως με ενδιέφερε η δημοσιογραφία. Είχα ήδη εκδώσει την πρώτη μου εφημερίδα στο δημοτικό ακόμη, όταν ήμουν 10 χρονών. Την έκλεισε η διεύθυνση του σχολείου. Έβγαλα καινούρια εφημερίδα στα 12 και την έκλεισε επίσης το σχολείο. Και έβγαλα μια τρίτη στα 14, την οποία έκλεισε η εκκλησία. Συνεπώς, το ενδιαφέρον μου για τη δημοσιογραφία ξεκινά από παλιά. Σήμερα θεωρώ ότι οι ταινίες μου είναι αυτό που θα πρέπει να είναι η δημοσιογραφία. Η δημοσιογραφία θα πρέπει να σταματήσει να κοροϊδεύει τον κόσμο χρησιμοποιώντας ως επιχείρημα την αντικειμενικότητα. Δεν είστε αντικειμενικοί. Είστε άνθρωποι. Έχετε συναισθήματα, ιδέες, σκέψεις και μια μεγάλη ευθύνη: να πείτε την αλήθεια με το να δώσετε τα γεγονότα με το σωστό τρόπο. Με άλλα λόγια, πρέπει να πείτε στον κόσμο την ιστορία. Και αυτό κάνω εγώ. Θα ήθελα περισσότεροι να κάνουν αυτό που κάνω εγώ.
Κλείνοντας, θα ήθελα να μάθω αν ποτέ νιώθετε φόβο.
Θα σας πω μια ιστορία που άκουσα προσφάτως από ένα συγγραφέα που μιλούσε για τη γιαγιά του και το πως προσπαθούσε να σωθεί από το Ολοκαύτωμα. Πέθαινε της πείνας όταν ένας αγρότης της προσέφερε κατάλυμα. Της έδωσαν να φάει χοιρινό. Είχε να φάει μέρες αλλά, όντας ****α, δεν της το επέτρεπε η θρησκεία της. Όταν το έμαθε ο εγγονός της, ο συγγραφέας, δεν το πίστευε. "Αρνήθηκες να φας με την πιθανότητα να πεθάνεις? Μα ο στόχος σου ήταν να ζήσεις!" της είπε. Και εκείνη του απάντησε: "Ποιος ο λόγος να ζήσεις αν δεν ζήσεις για αυτό που πιστεύεις?". Με άλλα λόγια, ναι, φοβάμαι. Πάντα. Δεν θα πιστεύατε πόσο. Αλλά πρέπει να κάνω αυτό που πρέπει να κάνω παίρνοντας τα ρίσκα μου. Ειδάλλως δεν θα είχε νόημα.
Στην οθόνη πάντως δεν δείχνετε να φοβάστε καθόλου...
Τότε φαντάζομαι ότι είμαι και καλός ηθοποιός.
Η ταινία "Καπιταλισμός: Ιστορία ενός έρωτα" θα προβάλλεται στην Ελλάδα από τις 10 Δεκεμβρίου.
ΒΗΜΑgazino, 6 Δεκεμβρίου 2009.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου